Dünya genelinde yaÅŸayan herkesi yakından ilgilendiren Covid-19 salgını, Plastik Sektörlerini de yoÄŸun bir biçimde etkilemektedir. Dünya Plastik Sektörü, salgın sürecinde baÅŸta saÄŸlık sektörü için medikal ürünler olmak üzere; gıda ambalajı, plastik tek kullanımlıklar ve hijyen sektörlerinde aktif olarak katkı vermektedir.  

Bu çerçevede; BaÅŸkanımız Yavuz EroÄŸlu’nun da Yönetim Kurulunda yer aldığı Brüksel Merkezli Avrupa BirliÄŸi’nin Plastik DerneÄŸi EuPC (European Plastics Converters)’den derlediÄŸimiz, Avrupa ülkelerindeki Plastik sektörünün son durumunu yansıtan çalışmayı sektör mensuplarımıza fayda saÄŸlayacağı düÅŸüncesi ile paylaşıyoruz.

Bu tür kriz dönemlerinde bilgi paylaşımının deÄŸerinin yanı sıra, meslektaÅŸlar arası iletiÅŸimin oldukça önemli olduÄŸunu düÅŸünüyoruz. Koronavirüs sürecinde, Avrupa BirliÄŸi’nde plastik sektörlerinin durumu, söz konusu ülkelere ihracat yapan firmalarımıza da fikir ve katkı verecektir.

Bu çalışmada özellikle dikkate alınması gereken husus, Avrupa’nın birçok ülkesinde plastik sektörü "hayati öneme sahip sektör" olarak hükümetlerce tanımlanmıştır.

Bu baÄŸlamda ilk planda Avrupa ülkelerindeki plastik sektörlerinin son durumlarını yansıtan çalışmayı aÅŸağıda bilgilerinize sunuyoruz.

AVUSTURYA
Karantina yok, üretim devam ediyor

Avusturya'da devletin aldığı önlemler (çıkış kısıtlamaları, güvenlik düzenlemeleri vb.), plastik sektöründe fabrika kapatma veya üretim duruÅŸlarını kapsamıyor. Genel bir kapatma emrinin, tedarik zincirlerinin devamlılığı bakımından zararlı olacağı düÅŸünülmektedir. Bunu vurgulamak için sektör dernekleri federal hükümete bir sektör tavsiyesi sunmuÅŸtur. Avusturya plastik sektörü, Covid-19 ile mücadeleye katkı için; solunum cihazı, maske, koruyucu elbise ve pleksiglas panel üretimine geçtiler. 

Ülkede korona krizine raÄŸmen inÅŸaat faaliyetlerine izin veriliyor. Çalışma sırasında enfeksiyon riskini azaltmak için, inÅŸaat sektörünün sosyal paydaÅŸları arasında bir talimatname oluÅŸturuldu. Ä°ÅŸyerlerinde güvenlik için diÄŸer sektörlere de talimatlar hazırlandı. Bununla birlikte; yapı ürünleri sektörü, inÅŸaatların duruÅŸuna da baÄŸlı olarak Mart ortasında bir çöküÅŸ yaÅŸadı. Mart ve Nisan cirosu önceki yıla oranla %50'den fazla düÅŸüÅŸ gösterirken, Paskalya'dan sonra ticari faaliyetlerin ciddi ÅŸekilde canlandırılması ihtiyacı oluÅŸtu. Ülkede girdi malzemelerinin tedariki büyük ölçüde devam ediyor. Ambalaj sektörü kısmen faaliyettedir. Dezenfektan ambalajına yönelik talepteki artış da dikkat çekmektedir.

BELÇÄ°KA
Plastik sektörünün tümü “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı

Belçika plastik mamül üreticileri krizden ciddi anlamda etkilendi. Ülkede Plastik Sektörü “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırılmasına raÄŸmen, özellikle otomotiv ve inÅŸaat sektörlerinde talebin düÅŸmesi nedeniyle, sektörde geçici iÅŸsizlik oranı %44,5'e tırmandı. Ambalaj ve saÄŸlık sektöründe talep yüksekliÄŸi sürüyor. Plastik mamul üreticileri, yerel saÄŸlık kuruluÅŸlarına; plastik ÅŸiÅŸe, maske, tıbbi gereç, yatak vb. üreterek destek veriyorlar.

BULGARÄ°STAN
Sektörde daralma ve belirsizlik var

Bulgaristan'da 13 Mayıs 2020'ye kadar ülke genelinde olaÄŸanüstü hal ve karantina ilan edildi. Büyük kentlerde seyahat yasağı ilan edildi ve sadece iÅŸ ya da acil saÄŸlık sorunu nedeniyle evden çıkılmasına izin veriliyor. Önlemlerin erken alınmış olması nedeniyle hasta sayısının çok artmadığı ülkede, bugüne kadar 624 hasta teÅŸhis edildi ve bunların 24'ü hayatını kaybetti. Sektördeki ÅŸirketlerin karşılaÅŸtığı en önemli sorunlar ÅŸu ÅŸekilde sıralanıyor:

SipariÅŸlerin iptali, tedarik ve ulaşım sistemlerinin çalışmaması nedeniyle, iç pazara çalışan ÅŸirketlerin cirosunda yaklaşık %20, dış pazara çalışan firmalarda ise %40-50 oranında düÅŸüÅŸ söz konusu.

MüÅŸterilerden tahsilat yapılamaması ve ÅŸirketler arası alacakların büyümesi nedeniyle, tüm ÅŸirketler likidite sorunu yaşıyorlar. Bulgaristan Kalkınma Bankasının, KOBÄ°'lere devlet garantili kredi verilmesi, olaÄŸanüstü hal boyunca kredi ve borç ödemelerinin ertelenmesi gibi önlemler içeren bir paket açıklaması beklense de, bugüne kadar bu tür önlemlerin uygulanmasına yönelik resmi bir açıklama yapılmamıştır.

Åžirketler ÅŸimdilik iÅŸçi çıkarmamaktadırlar ancak bu durumun iki aydan fazla sürmesi halinde iÅŸçi çıkartmak zorunda kalacaklarını belirtmektedirler. Devletin destek olarak baÅŸlattığı 60:40 programı kapsamında, bordro maliyetinin %60'ını devlet, %40'ını iÅŸverenin üstlenmesi söz konusudur. Bu önlem, iÅŸlerin azalması nedeniyle iÅŸini kaybetme riski taşıyan çalışanlar için geçerlidir. Önlem özellikle turizm ve lokantacılık sektörlerini hedef alıyor.

Bulgaristan ekonomisi, AB'nin büyük ekonomileriyle (Almanya, Fransa, Ä°talya) yakından baÄŸlantılı olduÄŸu için, hammadde ve ürünlerin uluslararası nakliyesindeki kesintiler, hem üretimin sürdürülmesini, hem de ihracat sözleÅŸmelerindeki miktarların yerine getirilmesini ciddi ÅŸekilde sıkıntıya sokmaktadır. Åžirketler özellikle Ä°talya'dan makine ve hammadde tedarikinde sorun yaÅŸamaktalar. Hammadde için alternatif tedarikçiler olmakla birlikte, fiyatlar daha yüksek ve kalite ise daha düÅŸüktür. Makine içinse neredeyse hiç alternatif yok gibidir.

FRANSA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı

Sektörde genel anlamda faaliyet normal döneme göre %30 daha fazla. Üretimin çoÄŸunluÄŸu gıda sektörüne satışlar kaynaklıdır. Ülkede malzeme arz sorunu yaÅŸanmıyor. Önümüzdeki haftalarda, toplama ayırma merkezlerinin kısmen kapalı olması nedeniyle geri dönüÅŸtürülmüÅŸ malzemelerde sıkıntı yaÅŸanabilir ancak yeni malzemelerle bu sorun aşılır görünüyor. Otomotivde fabrikalar kapandı faaliyet yok denecek seviyede az. Ä°nÅŸaat sektörü neredeyse tümü durmuÅŸ halde. Genel anlamdaki bir zorluk da, çalışanların iÅŸe dönmeyi kabul edebilecekleri güvencelerin verilebilmesi noktasında görünüyor. Åžirketler saÄŸlık sektörüyle dayanışma halindeler ve bazıları (LVMH, Danone v.b.) üretim hatlarını deÄŸiÅŸtirerek maske ve hidralkolik jel üretimine geçti. Karantinanın beklenen süresi yaklaşık Mayıs ayı başı gibi görünüyor

ALMANYA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı

Gıda tedarik zincirinin tamamı ve gıda ambalaj sektörü, ülke sisteminin iÅŸleyiÅŸinde kilit rol oynuyorlar. Alman Federal Gıda Bakanlığı, "gıda" kritik altyapısını tanımlayan bir belge yayımladı. Belge, yerel makamlara kısıtlamanın arttırılması durumunda destek vermek üzere hazırlandı. Ä°laç ve tıbbi cihaz ambalajı için ise henüz resmi bir onay gerçekleÅŸmedi.

Bu hafta içinde kimya sektörü kuruluÅŸları Federal Hükümetin kriz yönetim ekibi adına kurulan bir B2B platformuna kayıt yaptıracak; hastane, bakımevi ve doktor muayenehaneleri, el dezenfektanı ihtiyaçları, ÅŸiÅŸeleyici ve doldurucular, ambalaj üreticileri ve lojistik ÅŸirketleri tekliflerini bu platformda sunacaklar. Hedefleri, dezenfektan miktarını kısa vadede üç katına çıkarmaktır. Bunun önkoÅŸullarından biri, özellikle 5 litre altı plastik kapların bulunabilmesine baÄŸlıdır. Bugüne kadar yaklaşık 30 plastik ambalaj ÅŸirketi platforma kayıt yaptırdı. Dezefenktan için kullanılmasına izin verilmeyen kapların (örneÄŸin pestisit, motor yağı, antifriz kapları vb.) da kullanılmasına izin verilmesi yönünde çalışmalar sürmektedir. Almanya'da koruyucu maske ve giysiler i& ccedil;in de benzeri platformlar bulunuyor.

Almanya'da özellikle; gıda, ilaç, temizlik ve dezenfektan ürün ambalajı üreticileri bugünlerde 7/24 çalışmakta. Özellikle ambalaj baskısı için hammadde arz durumu, geçen haftalara göre daha iyi olsa da belirsizliÄŸini korumaktadır. Öte yandan endüstriyel ambalaj üreticileri, sipariÅŸlerde düÅŸüÅŸler yaÅŸamaya baÅŸladılar.

YUNANÄ°STAN
Salgına karşı Alışverişlerde Poşet Kullanımı teşvik ediliyor

Yunanistan'da plastik sektör üyelerinin karşı karşıya olduÄŸu durumu kolaylaÅŸtırmak amacıyla, SaÄŸlık Bakanlığı'na marketlerde tekrar kullanılabilen torba deÄŸil de, plastik poÅŸet kullanılarak salgının yavaÅŸlatılması hedeflendi. Sektör temsilcileri, Maliye Bakanlığı'na çek vadelerinin 75 günlüÄŸüne dondurulması ve bankacılık sektörünün çek yazmış müÅŸterilere destek vermesi yönünde çaÄŸrıda bulunan mektuplar gönderdiler.

Esnek Ambalaj Faaliyetleri normale göre %25 fazla, çoÄŸunluÄŸu gıda ve saÄŸlık sektörüne satışlar kaynaklı gerçekleÅŸiyor.  Termoform kalemlerinin üretimi, normale ortalama seviyeye göre %90 azaldı. Fabrikalarda personel azaltımı yapıldı. Bunun en önemli sebebi, Covid-19 nedeniyle otellerin ve paket servis restoranlarının kapanması ve turizm sezonunun baÅŸlamaması olarak gösteriliyor. Ülkede ihracat faaliyetleri durdu ve yaz sezonu için beklenen sipariÅŸler ise henüz alınamıyor.

Plastik boru ve baÄŸlantı elemanı piyasası hala hareketsiz. Tesisatçılar kapandı, inÅŸaatlar ise durdu. Havanın kötü gidiÅŸine raÄŸmen tarım sektöründe durum fena deÄŸil. Plastik boru fabrikaları, stokları azaltıp sabit maliyetleri düÅŸürmek için faaliyetlerini geçici olarak durdurdu. Yurtiçi piyasada hammadde bulunurluÄŸu yeterli durumda. Salgından etkilenen iÅŸletmelerin, hükümet kararıyla borçlarını ötelemeleri nedeniyle nakit akışı sıkıntıları yaÅŸanıyor. Enjeksiyon kalıp faaliyetleri olaÄŸan ÅŸekilde devam ediyor. Plastik sektöründen çeÅŸitli üreticiler, maske ve yüz kalkanı üretimine hazır durumda.

Ä°TALYA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı

Koronadan yoÄŸun etkilenen Ä°talya'da 22 Mart tarihli kararname ile kısıtlanan ve 25 Mart tarihli ikinci bir kararnameyle geniÅŸletilen ekonomik faaliyetlerde kısıtlama 4 Mayıs'a kadar sürecek. Kısıtlamaların sadece birkaç ekonomik faaliyet için kaldırılması gündemde. Ülkede ATECO kodu 22.2 olan plastik mamullerin üretimine, kod numaraları 22.29.01 (plastikten ayakkabı üretimi) ve 22.29.02 (plastik ofis ve okul gereçleri) dışında kalan tamamına izin veriliyor.

LÄ°TVANYA
Tek Kullanımlık Ambalajlara Talep Patlaması var

Ülke 13 Nisan'a kadar karantina altında. Okullar, dükkanlar kapatıldı ve etkinlikler iptal edildi. SokaÄŸa çıkana ceza yazılmıyor ama maske kullanılması zorunlu. Hastanelerde maske, gıda ambalajı, tek kullanımlık kıyafet gibi malzemelerin kıtlığı yaÅŸanıyor. Ä°ÅŸ dünyası, para bağışında bulunuyor ve bu ürünleri hastanelere bağışlıyor. Hizmet sektörü tamamen durdu. Gıda ve ilaç dışında maÄŸazalar kapalı. DiÄŸerleri ya paket servis çalışıyor ya da kapalı.

Salgın, Litvanya ambalaj endüstrisinin tek kullanımlık ambalaj sektöründe talep artışı ve büyümeye yol açtı. Basındaki haberlere göre, insanlar tek kullanımlık ambalaj gibi kanıtlanmış çözümlere daha çok güveniyor. Hijyen ve güvenlik birinci öncelik. Restoranlar ve catering firmaları sadece internet sipariÅŸlerine ve paket servise açık. Ä°adeli ambalajlar bu formatta hijyen temin edemiyor. Dolayısıyla tüm segmentlerde tek kullanımlık ürünler büyüme gösterdi.

Plastik üreticilerinin %90'ı ihracata çalıştığı için, talepteki artış sadece iç pazarı deÄŸil; Polonya, Almanya, Ä°skandinavya, Benelüks, Fransa gibi AB üye ülkelerinin tepkisini de yansıtıyor. Geçen 4 haftaki rakamlara göre: Mart ayı talebin en yoÄŸun olduÄŸu ay oldu. Sınırlardaki kontroller nedeniyle bazı gecikmeler yaÅŸanmışsa da kritik boyuta ulaÅŸmamıştır.

Litvanya'da; Tek kullanımlık gıda ambalajı sipariÅŸlerinde %15-20 artış, tek kullanımlık et ambalajı %15 oranında talep artışı olmuÅŸtur.

HOLLANDA
Karantina yok, üretime devam

Hollanda'da karantina söz konusu deÄŸil, plastik ve geri dönüÅŸüm ÅŸirketleri çeÅŸitli pazarlara mal vermeye devam ediyor. Åžirketlerin ortalama %10'unda üretim artarken, %70'inde üretim aynı veya hafif azalarak seyretmektedir. Otomotiv gibi sektörlere hizmet veren tedarikçilerin %20'sinde ise ciddi düÅŸüÅŸ meydana gelmiÅŸtir. Üretimi artan ÅŸirketlerin büyük bölümü; gıdalara yönelik ürünler, saÄŸlık ekipmanı ve ambalaj ya da destekleyici hayati süreçlerin tedarikçileri firmalardır. 

Bu günlerde talep edilen hammaddelerin çoÄŸu temin edilebildi, fakat sınırlarda gecikmeler de oldu. Öte yandan çevre ülkelerdeki karantina koÅŸulları nedeniyle akışın kısa vadede daha da azalması bekleniyor. Pek çok üretim tesisinde 1,5 metre mesafe oranı korunarak üretimin sürdürüleceÄŸi koÅŸullar mevcut durumda. Pek çok ofis çalışanı, evden çalışıyor. Plastik Sektörü için devamsızlık rakamları mevcut deÄŸildir. Pek çok ÅŸirket, devlet destekli kısa vadeli iÅŸsizlik yardımına önceden baÅŸvurdu. 

Hollanda hükümeti, vergilerin ertelenmesi, istihdamı koruyucu yatay geçiÅŸ programları, KOBÄ° kredilerinde devlet desteÄŸi, temel saÄŸlık ÅŸirketlerine geçici likidite desteÄŸi gibi programlar açıkladı. Bankalar da kredi ödemelerinin ertelenebileceÄŸini açıkladılar. Bunların iflasları önleyip önlemeyeceÄŸini zaman gösterecek.

POLONYA
Henüz resmi sınıflandırma yapılmadı

Plastik Ambalaj Sektörünün kritik tedarik zinciri içinde sayılması için için Polonya Kalkınma Bakanlığına baÅŸvuru yapıldı. Lewiatan Ä°ÅŸverenler Konfederasyonu Merkez Yönetim Kurulu, EPR programları üzerinde çalışıyor. PUPC tarafından saÄŸlık merkezleri ve hastaneler için yardım kampanyası baÅŸlatıldı (poÅŸet, koruyucu örtü için film, bardak, tabak ve servis). Üyeler bu alanda yoÄŸun faaliyet göstererek, ürün desteÄŸinde bulunmanın yanı sıra, iÅŸ birlikleri de yapıyorlar.

Bugüne kadar 3B yazıcılarla ve küçük miktarlarda üretilebilen koruyucu yüz kalkanlarının seri üretimi için PUPC üyeleri arasında eÅŸgüdüm saÄŸlandı.  Yüz kalkanları, saÄŸlık personelinin virüse karşı korunmasında yardımcı oluyor. Bu iÅŸbirliÄŸi sonucunda, Paskalya'nın ardından günde 10 Bin adet yüz kalkanı üretimi baÅŸladı.

PORTEKÄ°Z
Plastik sektörünün bazı kolları, “endirekt hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı

Hükümet, Kovid-19 salgını nedeniyle ilan edilen olaÄŸanüstü hal kapsamında vatandaÅŸlar 13 Nisan'a kadar saÄŸlık sebepleri ya da diÄŸer acil durumlar dışında mahallelerinin dışına çıkamadılar. Plastik dönüÅŸtürücüleri sektörü üzerindeki etkisi bakımından geçen haftaya göre bir deÄŸiÅŸiklik yok. Önümüzdeki haftalarda ÅŸirketlerin faaliyetlerinde düÅŸüÅŸ bekleniyor.

Dünyada tek kullanımlık plastiklere getirilmiÅŸ olan yasaklar tekrar deÄŸerlendirilmektedir. 

ABD'den bazı örnekler:

NEW YORK TIMES: Pandeminin Plastik PoÅŸet Yasağı ve Plastik Azaltmaya Büyük Darbesi.
FORTUNE: Belediyeler koronavirüs korkusuyla tek kullanımlık plastik yasaklarını geri almaya yöneliyor. 
USA TODAY: Plastik poÅŸet yasaklarında geri adım: Eyalet, belediye ve maÄŸazalar, koronavirüs salgını sırasında tekrar kullanılabilen torbaları yasaklıyor.

Ä°SPANYA
Plastik sektörünün bazı kolları “hayati öneme sahip sektör” olarak sınıflandırıldı

Ä°spanya hükümeti, 29 Mart - 10 Nisan tarihleri arasında, Ä°talya'dakine benzer ÅŸekilde çok sıkı önlemler aldı ve kritik/hayati sektörler dışında tüm faaliyetleri durdurup inÅŸaat sahalarını kapatarak, Ä°spanya'da ve özellikle Madrid'de görülen ani salgını yavaÅŸlatmayı hedefledi.

Kimya sektörü hayati olarak sınıflandırıldı ve bu amaçla çıkarılan Kararname'ye ek olarak, Plastik DönüÅŸtürücüleri de hayati iÅŸletme sınıfına girdi.

Bununla birlikte ülkede durum deÄŸiÅŸkenlik gösteriyor ve bazı dönüÅŸtürücüler zorlanırken diÄŸerleri tesislerini tümüyle kapatmak zorunda kaldılar (durumdan en çok otomotiv sektörü etkilenirken, inÅŸaat ve yapı sektöründe de talep azlığı sorunu yaÅŸanmakta).

Deterjan ve saÄŸlık sektörlerine yönelik ambalaj sektöründe iÅŸler duruma göre iyi seyrederken, bazı sektör temsilcileri; maske, yüz kalkanı gibi koruyucu ekipman üretimine yöneldi. Ä°spanya'da ciddi bir kiÅŸisel koruyucu ekipman sıkıntısı var. Özellikle inÅŸaat ÅŸantiyeleri ve hayati sayılmamış endüstrilerde de tekrar iÅŸbaşı yapılacağı günden itibaren durum daha ciddi bir boyut alacak.

Ä°spanya hükümeti, olaÄŸanüstü halin 26 Nisan'a kadar uzatılacağını açıklarken, diÄŸer ülkelerdeki örneklere bakıldığında olaÄŸanüstü halin 26 Nisan'dan sonra bir 15 gün daha uzatılması makul görünmektedir. Ä°kinci bir salgın dalgasından ötürü tekrar karantinaya girmeyi ekonomi kaldıramayacaktır. Ä°spanya Plastik sektörü korona salgına karşın özverili bir çalışma sergiliyor. 

Ä°SVEÇ
Karantina yok, üretim devam ediyor

Ä°sveç tam karantina altında deÄŸildir, bazı bölgeleri normale yakın durumda çalışmayı sürdürmektedir. Yapı sektörüne hizmet veren plastik üreticileri (EPS, boru vb.) ve ambalaj üreticileri olaÄŸan faaliyetlerine devam etmektedirler. Herhangi bir plastik hammadde sıkıntısı ise bildirilmemiÅŸtir. Ancak otomotiv sektörüne hizmet veren firmalar için durum bunun tam tersi olumsuzdur. Ä°sveç'teki üç otomobil üreticisi de ÅŸimdilik üretime ara vermiÅŸ durumda.

Ä°SVÄ°ÇRE
Şirketlerin hayati olup olmadığına olay bazında karar veriliyor

Ä°sviçre'de hasta sayısı gitgide artıyor. Ülkede henüz karantina ilan edilmedi ancak hayati olmayan maÄŸazalar, restoranlar ve turistik iÅŸletmeler kapatıldı. Hammadde arzı ÅŸimdilik yeterli ancak PMMA filmlerde sıkıntı var (yoÄŸun talep gören yüz kalkanlarında kullanılıyor). Plastik sektöründe az sayıda ve kısmi iÅŸçi çıkarma haberleri geliyor; hayati sektörlerde (saÄŸlık, ilaç, gıda) faaliyet gösteren firmalarda ise iÅŸler çok yoÄŸun. Her türlü dezenfektan kabı, eldiven ve maske büyük talep görüyor. Reaktif sıkıntısı nedeniyle Kovid test tüplerine talep daha az.

Sektörde genel bir sınıflandırma söz konusu deÄŸil, yetkililer önem tasnifini olay bazında hayati olup olmadığı ÅŸekilde deÄŸerlendirerek karar veriyorlar.

Ä°NGÄ°LTERE
Henüz resmi sınıflandırma yapılmadı

BirleÅŸik Krallık plastik sektöründeki firmaların yaklaşık %25'i kapandı; okulların kapalı olması, virüs ÅŸüphesi, tecrit ve iÅŸe gitme korkusu nedeniyle devamsızlık yüksek.

Hükümetin hangi sektörleri hayati önemde sayacağına yönelik belirsizlikler nedeniyle, çalışanlarda "iÅŸe gitmemiz doÄŸru mu?" soruları oluÅŸtu.

Dezenfektan ÅŸiÅŸesi, maske, tıbbi önlük, solunum cihazı talebi yüksek. Hükümet kanadında, plastiklerin neden bu kadar yaygın kullanıldığı daha iyi anlaşılmaya baÅŸlandı. Püskürtme amaçlı pompalı kapak zor bulunuyor. Bu konuda iÅŸtigal eden firmalara bu alanda ticari faaliyet ışığı görünmektedir.

Ayrıca Plastik vergisi gibi konuların ertelenmesi için de hükümetle görüÅŸmeler sürüyor.