Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) haziranda 53,9’a yükseldi ve şubat ayından bu yana ilk kez eşik değer 50,0’nin üzerinde gerçekleşti. Covid-19 salgınına yönelik kısıtlamaların kaldırılarak normale yaklaşılması, haziranda imalatçıların üretim hacimlerini belirgin bir şekilde artırmasını sağladı ve üç aylık yavaşlama dönemi sona erdi. Yeni siparişler de büyüme bölgesine geçti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran verilerine göre de imalat sanayi sektörlerinin çoğu toparlanma kaydetti. Üretim, üç sektör dışında tüm sektörlerde arttı. Üretimde en hızlı artış; kara ve deniz taşıtları, elektrikli ve elektronik ürünler ile ağaç ve kağıt ürünleri sektörlerinde oldu. Yedi sektör istihdam düzeyini yükseltirken, kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörü iş yaratmada başı çekti.

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2020 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mayısta 40,9 olarak ölçülen manşet PMI, haziranda 53,9’a yükseldi ve şubat ayından beri ilk kez eşik değer 50,0’nin üzerinde gerçekleşti.

Covid-19 salgınına yönelik kısıtlamaların kaldırılarak normale yaklaşılması, haziranda imalatçıların üretim hacimlerini belirgin bir şekilde artırmasına olanak sağladı ve böylece üç aylık yavaşlama dönemi sona erdi. Müşterilerin faaliyetlerine yeniden başlamasıyla birlikte yeni siparişler de büyüme bölgesine geçti. Ancak yabancı müşterilerin bir bölümünün kapalı kalması nedeniyle yurt dışından alınan yeni siparişlerdeki artış, toplam yeni siparişlere göre düşük oranda gerçekleşti. Üretim gereksinimlerindeki artış, haziranda hem istihdamın hem de satın alma faaliyetlerinin genişlemesini sağladı.

Diğer taraftan üretimdeki artışı desteklemek için mevcut stokların kullanılması, girdi stoklarının azalmasına neden oldu. Teslimat sürelerindeki artışın anket geçmişindeki en yüksek oranlardan birinde gerçekleşmesi, tedarik zincirindeki aksamaların devam ettiğini gösterdi. Birçok anket katılımcısı nakliye konusunda sorun yaşandığını bildirdi. Para birimindeki zayıflık, Türk imalatçılarının girdi maliyetlerinde aylık bazda sert artışın devam etmesinde etkili oldu. Enflasyon oranı mayısa göre azalmakla birlikte seri ortalamasının üzerinde gerçekleşti. Girdi maliyetlerindeki yükseliş genellikle artan satış fiyatları olarak müşterilere yansıtıldı. Böylece nihai ürün fiyatları belirgin şekilde yükseldi ve artış son üç ayın en yüksek oranında gerçekleşti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI verileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Türk imalat sektöründeki toparlanma haziranda ivme kazandı ve anketteki birçok alt endeks büyüme bölgesine geçti. Ancak Covid-19 krizinin  çok şiddetli olması nedeniyle, salgının etkisinin en yüksek olduğu dönemde görülen üretim kaybının telafi edilebilmesi için önümüzdeki aylarda çok daha fazla çaba gösterilmesi gerekecek. Bu bağlamda büyümenin önümüzdeki aylarda daha fazla güçlenmesini umut ediyoruz.”

Sektörlerin çoğu toparlanma kaydetti  

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran ayı verilerine göre de imalat sektörlerinin çoğu haziranda toparlanma kaydetti. Takip edilen 10 sektörün yedisinde faaliyet koşulları yeniden iyileşmeye başlarken, bunlardan bazılarında toparlanma güçlü gerçekleşti. Üretim; üç sektör dışında tüm sektörlerde artış gösterdi. Artışın oldukça hızlı olduğu kara ve deniz taşıtları, elektrikli ve elektronik ürünler ile ağaç ve kağıt ürünleri sektörleri, nisan ve mayıs aylarındaki sert daralmanın ardından güçlü toparlanma sergiledi.

Üretim, makine ve metal ürünler sektöründe istikrar kazanırken gıda ürünleri ile giyim ve deri ürünleri sektörlerinde düşüş gösterdi. Gıda sektöründe, Covid-19 krizinin başlarında stoklama eğilimi nedeniyle güçlü artış gösteren talep bir miktar geri çekildi. Giyim ve deri ürünleri sektörü ise talep eksikliğinden olumsuz etkilenmeye devam etti.

Yeni siparişlerdeki eğilimler genellikle üretim ile uyumlu bir görünüm sergiledi. Ancak on sektörden yedisinde yeni ihracat siparişleri yavaşlama gösterdi. Bu durum, ülkeler arası geçişlere yönelik kısıtlamaların sürmesi ve salgının bazı ihracat pazarlarında etkili olmaya devam etmesinden kaynaklandı. Yedi sektör istihdam düzeyini yükseltti ve istihdam artışına giden sektörlerin sayısı mayısa göre bir adet arttı. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörü iş yaratmada başı çekerken, kara ve deniz taşıtları sektöründe de güçlü istihdam artışı yaşandı. Para birimindeki zayıflığa bağlı olarak girdi maliyetleri enflasyonu genel olarak yüksek düzeyde kaldı. Yine birçok sektörün büyüme bölgesine geçmesine rağmen tedarik zincirlerinde Covid-19 kaynaklı aksamalar devam etti.

Haziran ayı anketi sonuçlarını değerlendiren IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: “Haziranda Türk imalat sanayi sektörlerinin çoğu faaliyetlerine geri döndü. Bazı sektörler önceki aylarda kaydedilen Covid-19 kaynaklı daralmanın ardından güçlü toparlanma sergiledi. Kısıtlamaların gevşetilmesiyle birlikte ekonominin birçok alanında canlanma gözlendi.”